Wij gingen in gesprek met vier direct betrokkenen
Terugblik op de resultaten met slim incontinentiemateriaal ABENA Nova
Na een succesvolle eerste implementatie gaat Zorggroep Oude en Nieuwe Land (ZONL) de inzet van ABENA Nova flink opschalen. Het is de bedoeling dat slimme incontinentiezorg eind 2026 de standaard is binnen alle woonzorglocaties.
We zitten om tafel met vier direct betrokkenen. Adviseur Zorgtechnologie Gerdien Jansen-Vreugdenhil heeft het implementatietraject tot nu toe geleid. Projectleider Monique van Dalen heeft na de pilot het stokje van Gerdien overgenomen, waarbij Gerdien betrokken blijft als adviseur. Verzorgende IG Wies Poppe is als ambassadeur slimme inco pleitbezorger van de nieuwe manier van werken én vraagbaak voor collega’s. Locatiemanager Nelleke Bijdevaate is, als portefeuillehouder zorgtechnologie, actief betrokken bij de keuzen, de pilot en verdere implementatie. Binnenkort gaat ook op haar eigen locatie aan de slag met slimme inco.
Samen blikken Gerdien, Monique, Wies en Nelleke terug op de resultaten die tot nu toe zijn geboekt. Ook vertellen ze welke leermomenten ze meenemen naar de opschalingsfase.
Vanuit het zorgkantoor kwam de opdracht om drie bewezen innovaties te implementeren. ZONL koos onder andere voor de inzet van slim incontinentiemateriaal. Nelleke vertelt: “We kozen hiervoor omdat het bewoners veel oplevert: hun huid blijft beter in conditie, ze ervaren meer rust en comfort doordat nachtelijke onderbrekingen afnemen, en ze slapen beter. Dat verhoogt hun welzijn en geeft mantelzorgers meer vertrouwen, ook dankzij de duidelijke inzichten via de bijbehorende app en dashboard.”
Voor medewerkers biedt de inzet van slimme inco ook duidelijk voordelen. Zo zijn er minder handmatige controles en verschoningen nodig, wat tijd scheelt en fysieke belasting vermndert. Daarnaast zorgt de technologie voor minder doorlekken, waardoor er mnder vaak kleding of beddengoed verschoond hoeft te worden. “In een drukke dienst kan die tijdwinst van vijftien minuten per dag nét het verschil maken.”
De inzet van slim incontinentiemateriaal levert niet alleen tijdswinst op voor medewerkers, maar maakt vooral het verschil voor bewoners. Op twee afdelingen van woonzorglocatie Talma Hof in Emmeloord werd ABENA Nova gebruikt bij 16 bewoners. De reacties waren positief: bewoners kwamen beter tot rust, voelden zich prettiger en hadden minder last van huidproblemen.
“Bij één van de bewoners wilden we graag de huidconditie verbeteren,” vertelt Nelleke. “Dat was ook echt opgenomen in het Leefzorgplan. We begonnen met een nulmeting en na een paar weken zagen we al verbetering. De huid werd rustiger en de klachten namen af. Uiteindelijk had deze bewoner nauwelijks nog last. Dat was voor ons een heel concreet en waardevol resultaat – je ziet direct dat het werkt én wat het oplevert.”
“Nachtrust is ook een belangrijke”, vult Wies aan. Ze haalt het voorbeeld aan van een cliënt die ’s nachts altijd heel onrustig was, uit angst om ’s ochtends wakker te worden in een nat bed. Niet voor zichzelf, maar uit schaamte richting de zorgmedewerkers. “Zo van: jullie hebben er alleen maar werk van. Dus zij ging ’s nachts wel tien, twintig keer naar de wc om dat te voorkomen.”
“Met behulp van slimme inco konden we haar uitleggen dat dit niet hoefde. ‘Kijk, als het oranje wordt, komen we u verschonen.’ Die mevrouw slaapt sindsdien veel beter. We hoeven haar uiteindelijk maar één keer per nacht te verschonen en zij stapt ’s ochtends opgewekt haar bed uit.”
Na de positieve ervaringen op de eerste twee afdelingen van Talma Hof wordt slimme incontinentiezorg binnenkort verder uitgerold naar drie andere afdelingen. Ook de overige woonzorglocaties van ZONL volgen snel. Eind 2026 moet slimme inco de standaard zijn binnen de hele organisatie — of zoals ze bij ZONL zeggen: het is slimme inco, tenzij er een duidelijke reden is om daarvan af te wijken.
“Het is een mooie stap vooruit en zeker ook een leuke uitdaging,” zegt Monique, die de organisatiebrede uitrol coördineert. “Maar we doen het samen. We hebben al laten zien dat het werkt, dus nu is het tijd om gezamenlijk door te pakken. Het is niet zomaar een ander product — het vraagt echt om een andere manier van denken en werken.”
Want hoewel de technologie veel oplevert, is de overstap voor medewerkers geen kwestie van simpelweg iets nieuws aanzetten. Het vraagt tijd, uitleg en begeleiding. ZONL pakt dit zorgvuldig aan, met aandacht voor training, betrokkenheid en een goede ondersteuning op de werkvloer.
Monique: “Ik heb de locatiemanagers gevraagd om mee te denken over welke collega’s zij als ambassadeur willen inzetten op hun afdeling. In overleg met ABENA plannen we weer trainingen: eerst voor de ambassadeurs, daarna voor alle andere medewerkers. En net als bij de vorige afdelingen starten we met een nulmeting, zodat we straks ook echt kunnen laten zien wat het oplevert. Daarna gaan we van start.”
Eén van de volgende locaties die aan de beurt komt, is die van Nelleke. “Omdat ik als portefeuillehouder zorgtechnologie al even heb meegekeken, weet ik hoe belangrijk het is om ambassadeurs goed mee te nemen,” vertelt ze. “Ze zijn de ogen en oren van de werkvloer. Je moet hen echt betrekken en de tijd geven om hun rol goed te kunnen uitvoeren. Op onze afdeling heb ik alvast de collega’s benaderd die het incontinentiemateriaal bestellen. Zij staan ervoor open om ambassadeur te worden en krijgen daar ook ruimte voor in hun agenda.
Wat zijn belangrijke lessen uit de eerste implementatie? “Ambassadeurs spelen echt een sleutelrol,” vertelt Gerdien. “Het helpt als zij collega’s op een prettige manier kunnen aanspreken en actief aanwezig zijn op de werkvloer. Idealiter heb je er twee per afdeling, zodat er altijd iemand beschikbaar is wanneer collega’s vragen of ondersteuning nodig hebben.”
Ook de voorbereiding is van groot belang. “We hebben geleerd dat het volgen van de e-learning en training verplicht moet zijn voor elke medewerker die met de slimme inco gaat werken. In het begin waren we daar iets te soepel in.” Daarnaast is het belangrijk om álle diensten goed mee te nemen. “De focus lag vooral op de dagdiensten, terwijl de avond- en nachtdiensten net zo belangrijk zijn. Als projectleider of ambassadeur ben je er ’s nachts vaak niet bij, dus moet je andere manieren vinden om ook die collega’s goed te bereiken en betrekken.”
Tot slot: begin klein en doordacht. “Het gaat er in de eerste plaats om wat het bewoners oplevert aan leefcomfort. Tegelijkertijd is het waardevol dat het voor medewerkers verlichting biedt in fysieke belasting en werkdruk. Natuurlijk kan het voorkomen dat het bij een bewoner niet goed aansluit. Dan is het belangrijk om daar zorgvuldig over te communiceren. Een negatief verhaal kan snel invloed hebben op het draagvlak onder collega’s.”
De ervaringen met slimme inco hebben bij ZONL ook geleid tot een bredere reflectie op continentiezorg in het algemeen, vertelt Gerdien. “Wat is de rol van continentiezorg in het dagelijks werk? Wat bieden we bewoners eigenlijk, en waarom doen we dat op deze manier? Zo’n traject dwingt je om opnieuw naar je keuzes te kijken: waarom kies je bepaalde materialen, en welke resultaten wil je bereiken?”
Het werd daarbij ook duidelijk dat er onder medewerkers nog behoefte is aan meer kennis over continentiezorg en over het gebruik van verschillende materialen. “We waren hier al mee bezig, maar slim inco geeft een extra impuls om anders te kijken naar wat we doen – en hoe we het doen. Dat vraagt om tijd, aandacht en vooral een heldere visie.”
Die visie is inmiddels uitgesproken: het is slimme inco, tenzij. “Dat is waar we voor gaan. We willen vernieuwen met oog voor kwaliteit van zorg, comfort voor bewoners én werkplezier voor medewerkers.”
