Veel mensen met ongewild urine- en ontlastingsverlies hebben regelmatig last van huidproblemen. Huidproblemen komen vooral voor bij minder mobiele mensen, bedlegerige mensen en mensen met een oudere of kwetsbare huid.
Incontinentie gaat vaak gepaard met huidproblemen zoals huiduitslag, huidinfecties en wonden of zweren. Door langdurige blootstelling aan urine en ontlasting is de huid extra gevoelig voor huidproblemen. Huidproblemen bij incontinentie kunnen onder andere pijn en ernstige jeuk veroorzaken. Huidproblemen die onstaan door incontinentie worden ook wel incontinentie geassocieerde dermatitis (IAD) genoemd. Het gebruik van het juiste incontinentiemateriaal, het op tijd vervangen van incontinentieproducten en goede hygiëne en huidverzorging helpen om huidproblemen bij incontinentie te voorkomen en te verminderen. Er kunnen ook andere huidproblemen onstaan die niet direct verband houden met incontinentie. Denk aan smetplekken of doorligwonden.
Incontinentie maakt de huid extra gevoelig voor huidproblemen. Door vocht en nattigheid wordt de structuur van de huid aangetast, waardoor er ruimte ontstaat voor bacteriën en schimmels om tussen de huidlagen te kruipen. Door de stof ammoniak, die in urine en ontlasting zit, is de kans op huidproblemen bij incontinentie bovendien extra groot.
Oudere mensen en mensen met een kwetsbare huid lopen het grootste risico op huidproblemen bij incontinentie. Door ouderdom wordt de huid steeds dunner en verandert de zuurtegraad van de huid. Daarbij vermindert ook het aantal talg- en zweetklieren. Deze veraderingen verstoren de natuurlijke barrièrefunctie van de huid. Ook bij mensen met een (erfelijke) huidaandoening zoals eczeem en psoriasis is de barrièrefunctie van de huid verstoord. Als de barrièrefunctie is verstoord, kunnen allergenen, irriterende stoffen en bacteriën gemakkelijker de huid binnendringen.
In 2007 is de term incontinence-associated dermatitis (IAD) – in het Nederlands incontinentie gerelateerde dermatitis of incontinentie geassocieerde dermatitis – geïntroduceerd als verzamelnaam voor huidaandoeningen bij incontinentie. Hoewel de huid door langdurige aanraking met urine en ontlasting extra gevoelig is voor decubitus en smetplekken, is er verschil met IAD. Doorligwonden (decubitus) komen met name voor bij mensen met een verminderde mobiliteit en bedlegerige mensen, door langdurige druk- en schuifkrachten op de huid. Smetplekken ontstaan in huidplooien zoals oksels en liezen door een combinatie van vocht, warmte en wrijving. Het onderscheid tussen de verschillende type huidproblemen is echter vaak moeilijk te maken.
Huidaandoeningen zijn op te delen in verschillende categorieën of fasen, onder meer op basis van de ernst van het letsel en bepaalde symptomen. De categorieën houden niet noodzakelijk een verband met het natuurlijke verloop en de ontwikkeling van het letsel. Er zijn belangrijke verschillen in hersteltijd en behandeladvies voor de verschillende categorieën van huidaandoeningen.
Decubitus categorie één gaat gepaard met niet-wegdrukbare roodheid van de huid door een beschadiging van de bloedvaten. Soms gaat het verschijnsel samen met warmte, zwelling of verharding van de huid.
De tweede categorie van decubitus kenmerkt zich door wonden en/of blaren. Een deel van de lederhuid is verdwenen, met een rode wond (zonder wondbeslag) als resultaat. Ook open en gescheurde blaren horen bij categorie twee decubitus.
Bij decubitus categorie drie is de complete lederhuid verdwenen en kan er wondbeslag aanwezig zijn. De diepte is afhankelijk van het aanwezige vetweefsel op de plek van de wond. Bot, pezen en spieren zijn niet zichtbaar.
In de laatste categorie van decubitus is sprake van blootliggend bot, pezen of spieren. Soms kan ook necrose (celdood) aanwezig zijn, ook kunnen botontstekingen ontstaan met in het ergste geval verlies van spier en/of pees als gevolg.
Voorkomen is beter dan genezen. Dat geldt zeker ook voor huidaandoeningen zoals decubitus en incontinentie geassocieerde dermatitis. In het bijzonder bij mensen met incontinentie is goede hygiëne van groot belang, maar ook de juiste lig- en zithouding en voldoende beweging (mobilisatie) helpen huidaandoeningen te voorkomen. Daarnaast is het belangrijk om de juiste producten te gebruiken: geen zeep, maar speciale (parfumvrije) waslotions, crèmes en sprays.
Om de oudere en kwetsbare huid te beschermen tegen huidaandoeningen bij incontinentie is goede huidverzorging heel belangrijk. Zeep- en parfumvrije producten, hydraterende (vochtinbrengende) crèmes en indien nodig barrièrecrème zijn onderdeel van een goede huidverzorging. Goede huidverzorging betekent overigens niet vaker baden of douchen dan normaal. Frequent en warm baden of douchen droogt de huid alleen maar uit en verwijdert de natuurlijke beschermlaag van de huid. Voor sommige ouderen is zachte reiniging met verzorgend wassen of speciale incontinentiewashandjes bovendien meer geschikt.
Overleg altijd met een arts of wondverpleegkundige welke behandeling noodzakelijk is voor een huidaandoening. Evalueer na 3, 7 en 14 dagen telkens of er verbetering optreedt en neem bij onvoldoende vooruitgang of verslechtering opnieuw contact op met de arts. Over het algemeen geldt dat de genezing langer duurt bij een (schimmel)infectie. Een schimmelinfectie moet altijd eerst worden behandeld, voordat het onderliggende letsel kan herstellen.
Mensen met incontinentie lopen een verhoogd risico op huidproblemen. Naast het tijdig verwisselen van het incontinentiemateriaal en goede huidverzorging kan het dragen van het juiste product een belangrijk verschil maken. Hoge absorptiesnelheid, minimale vochtterugslag en goede anti-lekrandjes voorkomen dat urine langdurig in contact komt met de huid. De producten van Abena zijn bovendien voorzien van een maximaal ademende folie, die urine tegenhoudt en tegelijkertijd een broeierig gevoel voorkomt. Hiermee wordt de kans op huidaandoeningen tot een minimum beperkt.
Abena heeft verschillende huidverzorgingsproducten speciaal voor mensen met een kwetsbare of oudere huid. Daarnaast zijn alle huidverzorgingsproducten bijzonder geschikt voor mensen met incontinentie, erfelijke huidaandoeningen zoals eczeem of psoriasis en allergieën. Alle producten zijn uitgebreid dermatologisch getest en een groot aantal crèmes, shampoos en sprays mag bovendien het Deense Asthma en Allergie label dragen. Dit label is het teken dat producten géén parfum, kleurstoffen, formaldehyde, optische witmakers, hars en andere niet functionele ingrediënten bevatten.
Er zijn verschillende hulpmiddelen die een (tijdelijke) oplossing kunnen bieden voor ontlastingsproblemen. De Abena San Special van Abena is speciaal incontinentiemateriaal om ontlasting op te vangen. Dankzij de extra hoge opstaande anti-lekrandjes en ingebouwde pockets biedt het incontinentiemateriaal optimale bescherming tegen lekkages. In een enkel geval kan een arts of specialist ook adviseren om anaaltampons te gebruiken. Deze zijn echter alleen verkrijgbaar op doktersadvies.
Kom je er niet helemaal uit met de keuze van een product, heb je vragen of wil je meer informatie? Neem dan contact met ons op.
